اگر شما هم اهل کلاس‌های بدنسازی و تناسب اندام بوده باشید، احتمالا گه گاهی به فکر استفاده از مکمل‌هایی که عضله ایجاد کرده و یا ظاهرتان را به اصطلاح روی فرم می‌آورند، افتاده‌اید.
ولی آیا شیوه کار و تاثیر این مواد را بر بدنتان می‌شناسید؟ اگر موافق باشید، با هم نگاهی می‌اندازیم به شایع‌ترین مکمل‌های مورد استفاده در بدنسازی و عوارض آنها.
استروییدهای آنابولیک
اما چرا این نوع دارو در میان ورزشکاران جوان و نوجوان خواهان بیشتری دارد؟ چون علاوه بر ساخت عضله، سبب کاهش آسیب عضلانی طی جلسات تمرین شده و در نتیجه بهبود فرد بعد از آسیب، سریع‌تر می‌شود. متاسفانه مصرف این دارو در ورزشکاران جوان و نوجوان بیشتر از میزان تجویزی در موارد درمانی است و به این دلیل عوارض هم در آنها بیشتر می‌شود: در آقایان بزرگی پستان‌ها، طاسی، کوچک شدن بیضه‌ها، کلفتی شدید صدا و ناباروری پدید می‌آید. در خانم‌ها هم این عوارض بروز می‌کند: کلفتی صدا، بزرگی ناحیه تناسلی، افزایش موهای بدن، طاسی، افزایش اشتها. عوارضی که در مرد و زن (هر دو) دیده می‌شود: آکنه (جوش صورت) شدید، ناهنجاری‌ها و تومورهای کبدی، افزایش کلسترول بد و کاهش کلسترول خوب، رفتارهای تهاجمی، خشونت و عصبانیت، اختلالات روان‌شناختی مانند افسردگی و وابستگی دارویی.
اگر فرد خودش این داروها را تزریق کند، امکان عفونت و انتقال بیماری‌هایی مانند هپاتیت و ایدز در صورت مصرف سرنگ مشترک وجود دارد. در نوجوانان، این دارو سبب توقف الگوی طبیعی رشد و تکامل شده و امکان بروز مشکلات سلامت را در آینده به وجود می‌آورد.
مصرف این دارو از نظر قانونی ممنوع است مگر پزشک برای مصارف درمانی توصیه کرده باشد. سایر انواع استروییدهای آنابولیک شامل تتراهیدروژسترینون است که به دلیل عوارض شدید، از طرف سازمان دارو و غذای آمریکا ممنوع اعلام شده و تورینابول، دیانابول، آندرویید، ناندرولون و مواردی از این قبیل همگی عوارض خطرناکی را بر بدن می‌گذارند مگر طبق دستور پزشک و در دوز درمانی مصرف شوند.
آندروستن دیون
مطالعات علمی که این ادعاها را تکذیب می‌کند، روز به روز بیشتر می‌شود. در اصل، تحقیقات نشان می‌دهد این دارو سبب افزایش تستوسترون و تقویت عضلات نمی‌شود و در سال 2004 از طرف مرکز کنترل استرویید آنابولیک مصرف آن ممنوع اعلام شده است. عوارض این دارو در زن و مرد، متفاوت است. در مردان موجب کاهش تولید تستوسترون و افزایش تولید استروژن شده، آکنه، کاهش تولید اسپرم (سلول جنسی مردانه)، کوچکی بیضه‌ها و بزرگی پستان‌ها را به دنبال دارد. در زنان عوارض شامل آکنه، عضلانی شدن، کلفتی صدا و طاسی مدل مردانه می‌شود و حتی جلوی رشد نوجوان را می‌گیرد و در زن و مرد سبب کاهش کلسترول خوب شده و احتمال حمله قلبی و مغزی را بیشتر می‌کند.
کراتین
در تحقیقات مشخص شده در فعالیت‌هایی که به قدرت کوتاه‌مدت احتیاج دارند مانند تحمل وزن و یا افزایش سرعت طی دوچرخه‌سواری، کراتین تا حد کمی کمک‌کننده بوده است. کراتین تولید انرژی مورد نیاز بدن را که به آن ATP می‌گویند و چرخش آن را در عضلات تقویت می‌کند و تولید فرآورده‌هایی مانند اسید لاکتیک را که انرژی را هدر می‌دهند، کاهش می‌دهد و در نتیجه خستگی عضلانی اتفاق می‌افتد. مدارکی وجود ندارد که نشان دهد کراتین ظاهر جسمی فرد را در ورزش‌های استقامتی و آیروبیک (هوازی) افزایش می‌دهد. کراتین به میزان دو گرم در روز به وسیله کبد تولید شده و با گوشت هم وارد بد ن می‌شود. عوارض جانبی مصرف داروهای حاوی کراتین شامل این موارد است: دردهای پیچشی معده و عضله، تهوع، استفراغ و اسهال، افزایش وزن و کم‌آبی و اگر به میزان زیاد مصرف شود به کلیه‌ها، کبد و قلب آسیب می‌رساند. هیچ مکمل حاوی کراتین از طرف سازمان دارو و غذای آمریکا تایید نشده است و میزان کراتین این مکمل‌ها با هم تفاوت اساسی دارد. در ضمن بعضی مواد ترکیبی با آنها موجب بروز واکنش‌های حساسیتی شده است. خلاصه کلام اینکه ایمنی مواد مکمل حاوی کراتین هنوز مورد تردید است و تحقیقات نتایج خوبی نشان نمی‌دهد.
محرک‌ها
سایر عوارض جانبی محرک‌ها شامل این موارد است: تپش قلب، ناهنجاری ریتم قلب، کاهش وزن، افزایش فشار خون، توهم، تشنج، خون‌ریزی مغزی، حمله قلبی و مشکلات عروقی.
داروهای ادرارآور