بدنسازی کلیه ام را از من گرفت
بازخوانی پرونده پزشکی آقای مسعود با حضور دکتر شهناز اتابک فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری دکتر شهرام آگاه فوق تخصص گوارش و کبد دکتر ربابه شیخ الاسلام متخصص اپیدمیولوژی تغذیه دکتر احمد باقری مقدم متخصص پزشکی ورزشی
اسمش مسعود است. فقط ۲۷ سال دارد و ۱۳ ماه پیش هر ۲ کلیه‌اش را از دست داده است. خودش می‌گوید: «ماجرا از ۷ سال پیش شروع شد...
وقتی جذب اندام متناسب یکی از دوستانم شدم و تصمیم گرفتم برای اینکه اندام و هیکلی مثل او داشته باشم، به باشگاه بروم و ورزش بدنسازی انجام دهم.» اما مگر می‌شود ورزش کنی و کلیه‌هایت را از دست بدهی؟ مگر می‌شود ورزش کنی و زخم‌معده بگیری؟ مگر می‌شود ورزش کنی و مجبور باشی تا آخر عمر کورتون مصرف کنی؟ نمی‌شود. می‌دانیم که نمی‌شود، می‌دانیم و به همین دلیل پای صحبت‌های مسعود می‌نشینیم تا بدانیم این همه بلا چطور سرش آمد.
مسعود ۲۷ ساله که بر اثر مصرف داروهای بدنسازی دو کلیه‌اش را از دست داده، می‌گوید:
بدنسازی‌ام به بدن‌سوزی تبدیل شد!
▪ چه شد پس از رفتن به باشگاه، این همه مشکل برایتان پیش آمد؟
باشگاه رفتن و ورزش کردن مشکلی نداشت، خود من بودم که باعث ایجاد کلی دردسر شدم.
▪ چطور؟
۲ ماه بیشتر از باشگاه رفتنم نگذشته بود که تصمیم گرفتم مصرف داروهای بدنسازی را شروع کنم. خیلی دلم می‌خواست زودتر به اندام دلخواهم برسم. با وجود اینکه هم‌باشگاهی‌ها و مربی‌ها به من گفتند مصرف دارو برایم زود است و ممکن است عوارض داشته باشد، به حرف هیچ کدامشان اهمیتی ندادم و سراغ داروهای بدنسازی رفتم.
▪ چه داروها یا مکمل‌هایی مصرف می‌کردید؟
انواع مکمل‌های پروتئینی و ویتامینی، کراتین، اکسی، متان، آمینو و قرص‌های اشتهاآور.
▪ این مکمل‌ها را از داروخانه تهیه می‌کردید؟
متاسفانه نه. آنها را از یک مغازه در خیابان فلاح می‌خریدم که انواع و اقسام پودرها و مکمل‌های بدنسازی را می‌فروخت و فروشنده‌اش ادعا می‌کرد محصولاتش اصل است.
▪ مصرف این داروها تحت‌نظر پزشک یا مربی ورزشی بود؟
نه. تمام آنها را سرخود مصرف می‌کردم و پس از مدتی که دیدم خوب جواب می‌دهد، دوز مصرف را بالا بردم.
▪ مصرف این همه داروی نیروزا و اشتهاآور، انرژیتان را بیش از اندازه بالا نمی‌برد؟
چرا، در آن روزها آنقدر انرژی داشتم که بعد از وزنه زدن در باشگاه، کلی به کیسه بوکس مشت می‌کوبیدم تا انرژی‌ام تخلیه شود. اگر باز هم انرژی داشتم، به دیوار هم مشت می‌کوبیدم. داروهای اشتهاآور آنقدر اشتهایم را زیاد می‌کردند که اگر فقط چند دقیقه غذا خوردنم دیر می‌شد، دست‌وپایم می‌لرزید و به حدی عصبی می‌شدم که اگر کسی حرفی می‌زد یا کوچک‌ترین اتفاقی می‌افتاد، بلافاصله کنترلم را از دست می‌دادم و دعوا راه می‌انداختم.
▪ این ورزش بدنسازی فایده‌ای هم داشت؟
به جز چند مسابقه‌ای که دادم و مقام‌هایی که آوردم؛ هیچ! متاسفانه بدنسازی برای من دقیقا به بدن‌سوزی تبدیل شد.
▪ عوارض داروهای بدنسازی، چند وقت پس از مصرف آنها سراغتان آمد؟
چند ماه بعد از مصرف، دچار ناراحتی‌های شدید گوارشی مانند دل‌درد، دردمعده و زخم‌معده شدم. ۳ سال بعد هم که دست‌وپایم شروع به ورم کرد و اصلا متوجه نبودم خیلی کمتر از گذشته دستشویی می‌روم. مدام حالت تهوع داشتم و حس می‌کردم غذا در گلویم گیر می‌کند. اوایل این مشکلات را چندان جدی نمی‌گرفتم اما بالاخره به اصرار اطرافیان به متخصص ارتوپد مراجعه کردم.
▪ چرا ارتوپد؟
چون دست‌وپایم به شدت باد کرده بود و فکر می‌کردم مشکل گرفتگی عروق و ارتوپدی دارم. متخصص ارتوپد بعد از درخواست چند عکس و آزمایش و مشاهده آنها گفت که اصلا دچار گرفتگی رگ نیستم و مشکل ارتوپدی ندارم.
▪ بعد چه کردید؟
۳ ماه گذشت و بعد از اینکه دیدم وضعیتم بسیار وخیم شده، به پزشک عمومی مراجعه کردم. برایم آزمایش‌خون نوشتند و وقتی آزمایش دادم، مسوول آزمایشگاه گفت هفته آینده برای گرفتن جواب به آنجا بروم، اما همان روز غروب از آزمایشگاه با من تماس گرفتند و خواستند مرا ببینند.
▪ چرا؟
ظاهرا علایم خطرناکی در آزمایش‌خونم دیده شده بود. کراتنین و اوره خونم به شدت بالا بود. بعدها متوجه شدم به‌دلیل مصرف داروهای بدنسازی، کلیه‌هایم دچار مشکل شده‌اند و به‌دلیل پایین آمدن حجم و تعداد دفعات دفع ادرار، دچار افزایش اوره و کراتنین خون شده‌ام و دست‌وپایم ورم کرده است. رییس آزمایشگاه از من پرسید آیا قبلا دیالیز می‌شده‌ام و وقتی با جواب منفی من روبرو شد، گفت حتما اشتباه شده و باید سریع به پزشک مراجعه و آزمایش‌ها را تکرار کنم.
▪ این کار را انجام دادید؟
بله، آزمایش‌ها دوباره تکرار شد و بعد از ۴۸ ساعت که جواب آنها آمد، پزشکم گفت که مشکل شدید کلیه پیدا کرده‌ای و باید به سرعت بستری شوی.
▪ و بعد؟
متاسفانه بعد از بستری و نمونه‌برداری از کلیه‌ها، مشخص شد هر دو کلیه‌ام صد درصد از کار افتاده‌اند و باید تا پیدا شدن کلیه‌ای جدید برای پیوند، دیالیز شوم.
▪ چه مدتی دیالیز می‌شدید؟
حدود ۶ ماه. یعنی قرار بود فقط ۱ ماه دیالیز شوم اما از آنجا که عفونت معده هم پیدا کرده بودم، پزشک معالجم تشخیص داد باید تا رفع عفونت معده منتظر ماند.
واقعا هر روز دیالیز به اندازه یک عمر برایم می‌گذشت و هرگز عذاب و درد آن روزها از یادم نمی‌رود. تنها شانسی که آوردم، این بود که خیلی زود یک کلیه برایم پیدا شد و به لطف خدا کار پیوند کلیه به خوبی انجام گرفت.
▪ آیا بعد از پیوند هم مشکلی داشتید؟
معلوم است که دارم؛ من امروز آدمی با یک کلیه و عضو پیوندی هستم و دیگر هرگز نمی‌توانم زندگی عادی گذشته‌ام را داشته باشم. با اینکه ۱۳ ماه از پیوندم می‌گذرد، هنوز و هر روز در حال مصرف دارو هستم؛ داروهایی که باید تا آخر عمر مصرفشان کنم. ماهی یا دو ماهی یکبار باید نزد پزشک بروم و ویزیت شوم. به‌هیچ‌وجه نباید کلیه?ام سرما بخورد. باید به شدت مواظب باشم تا ضربه‌ای به آن نخورد. دیگر نمی‌توانم با دوستانم به کوه یا اسکی بروم. حتی نمی‌توانم ورزش‌های دلخواهم را انجام دهم. به علت کورتون‌هایی که مصرف می‌کنم، سیستم ایمنی بدنم به شدت ضعیف است و یک سرماخوردگی ساده می‌تواند برایم به خطرناک‌ترین بیماری دنیا تبدیل شود. بودن در مکان‌های شلوغ و آلوده به‌دلیل احتمال ورود ویروس و میکروب به بدن، تقریبا برایم ممکن نیست. در یک کلام بگویم که من دیگر آن آدم سابق نیستم.
▪ چرا باید کورتون مصرف کنید؟
برای اینکه سیستم دفاعی بدن علیه عضو پیوندی جدید وارد عمل نشود و آن را مانند یک دشمن از بین نبرد و از کار نیندازد.
▪ حرف آخر؟
از تمام جوان‌ها می‌خواهم بدون فکر و از روی هیجان و احساساتشان به سراغ داروهای بدنسازی نروند. از تمام کسانی که این مطلب را می‌خوانند خواهش می‌کنم عمر و آینده‌شان را با رویاهای بیهوده هدر ندهند و از حال و روز امثال من درس عبرت بگیرند.
● نگاه فوق‌تخصص گوارش و کبد
داروهای بدنسازی
زخم گوارشی می‌آورند
دکتر شهرام آگاه
عضو هیات علمی دانشگاه علوم?پزشکی تهران
داروهای مختلفی که بی‌رویه و بدون تجویز پزشک و حتی گاهی بدون اطلاعات علمی برای افزایش غیرطبیعی حجم عضلات یا افزایش انرژی بدن استفاده می‌شوند، عوارض متعددی برای تمام ارگان‌های بدن مانند دستگاه گوارش و کبد دارند. این داروها بسیار متنوع هستند و شایع‌ترین آنها ویتامین‌ها و موادمعدنی است؛ درست همان داروها و مکمل‌هایی که آقای مسعود مدتی بی‌رویه آنها را استفاده می‌کرده است. مهم‌ترین مشکلی که مصرف بی‌رویه ویتامین‌ها و موادمعدنی ایجاد می‌کند، عوارض گوارشی است. برخی از مینرال‌ها می‌توانند باعث ایجاد سوءهاضمه یا تحریک معده شوند. به همین دلیل هم این بیمار در ماه‌های اول پس از مصرف دچار معده‌درد شده بوده است. مصرف ویتامین‌ها در حجم بالا عوارضی مانند تهوع و دردهای شکمی دارد. ویتامین‌های محلول در آب از طریق کلیه دفع می‌شوند اما ویتامین‌های محلول در چربی قابل دفع از طریق کلیه‌ها نیستند و می‌توانند باعث ایجاد مسمومیت‌های متعددی شوند. هورمون‌های آنابولیزان هم که از مواد نیروزا محسوب می‌شوند و برخی افراد در بدنسازی آنها را مصرف میکنند، خطرناک‌ترین داروهای نیروزا هستند. مهم‌ترین عارضه این داروها، ایجاد مشکلات جدی کبدی، تومورهای عروقی در کبد و برخی از انواع سرطان‌های کبد است. داروهایی که این بیمار مصرف می‌کرده، مانند خیلی از داروهای بدنسازی، بر متابولیسم بدن تاثیر می‌گذارند. ممکن است محرک سیستم عصبی یا عضلانی باشند و با تاثیراتی که بر عروق دارند، گاهی می‌توانند باعث ایجاد زخم‌های خاصی در نقاط مختلف بدن مانند دستگاه گوارش هم بشوند. مثلا یکی از عارضه‌های این داروها در بدن بیمار، ایجاد زخم‌معده بوده است. برخی از موادمخدر هم در تهیه این داروهای بدنسازی به کار می‌روند که مشکلاتی برای فرد ایجاد میکنند. نکته مهم این است که داروهای بدنسازی، غیرقانونی تهیه می‌شوند و می‌توانند حاوی هر ماده ناشناخته و مضری باشند. به همین دلیل پرهیز از مصرف آنها به شدت توصیه می‌شود زیرا هیچ راهی برای فرار از عوارض مصرفشان وجود نداشته، ندارد و نخواهد داشت.
● نگاه متخصص پزشکی ورزشی
خیلی از این داروها آلودگی دارند
دکتر احمد باقری‌مقدم
عضو هیأت‌علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
مصرف مکمل‌ها شرایط خاصی دارد و فقط ورزشکارانی در سطح بالا که ورزش‌های قهرمانی و ملی انجام می‌دهند و در مواردی که فعالیت‌های ورزشی سنگین و شدید دارند، می‌توانند برخی از مکمل‌های گروه A را تحت‌نظر پزشک تیم مصرف کنند. در سایر موارد، استفاده از مکمل‌های دارویی و غذایی به هیچ‌‌وجه به هیچ فردی توصیه نمی‌شود و رژیم‌های غذایی مناسب می‌توانند پاسخگوی نیاز هر ورزشکاری در هر رشته‌ای باشند. متاسفانه استفاده از مکمل‌ها و ترکیب‌های دارویی که گاهی افراد غیرحرفه‌ای و غیرپزشک هم آنها را تجویز میکنند، در میان ورزشکاران بدنسازی رایج شده است. به همین دلیل شاهد رشد روز‌افزون تعداد افرادی هستیم که به‌دلیل ابتلا به عوارض داروهای بدنسازی، روانه مراکزدرمانی می‌شوند. ویتامین‌ها، کلسیم و کراتین جزو مکمل‌های مجاز هستند و می‌توانند تحت‌نظر پزشک مصرف شوند اما سایر مکمل‌ها مانند آنچه این بیمار مصرف می‌کرده، ۲ مشکل اساسی دارند؛ بیشتر آنها از مواد هورمونی و آنابولیک تشکیل شده‌اند و مصرفشان در حجم بالا بسیار خطرناک است زیرا می‌توانند باعث ایجاد عوارض قلبی، روانی، هورمونی و کلیوی شوند. دوم اینکه مصرف بی‌رویه مکمل‌ها، حتی انواع مجازشان، عوارض خطرناکی برای بدن دارد. متاسفانه در مورد این بیمار، مصرف بیش از حد مکمل‌های پروتئینی در کنار سایر داروها و احتمالا دریافت سمومی که به صورت مشخص و نامشخص در مکمل‌ها وجود دارد، باعث ایجاد اختلال در عملکرد کلیه‌ها و در نهایت هم از دست دادن آنها شده است. افراد غیرحرفه‌ای و غیرپزشک متوجه علایم و عوارض مصرف داروهای بدنسازی نمی‌شوند. اگر مسعود با نظر پزشک دارو و مکمل مصرف می‌کرد، حتما پس از مشاهده ناراحتی‌های اولیه مانند ناراحتی‌های گوارشی، متوجه بروز عوارض این داروها می‌شد و شاید دیگر کارش به پیوند کلیه نمی‌کشید. به همین دلیل ما اصرار می‌کنیم ورزشکاران سرخود سراغ مکمل‌ها و داروهای بدنسازی نروند. در نهایت بد نیست این موضوع را هم بدانید که براساس نتایج تحقیقات، درصد بالایی از داروهای بدنسازی موجود در تمام کشورها، حتی کشورهای اروپایی و آمریکا، دارای آلودگی هستند. در بیشتر کشورهای غربی، الزام حقوقی به نوشتن محتویات مواد مصرفی روی برچسب کالاها وجود ندارد. به همین دلیل مواد ممنوعه موجود در مکمل‌ها و داروهای بدنسازی روی برچسب اطلاعات محصول درج نمی‌شود، بنابراین وقتی مکملی غیرقانونی وارد کشور می‌شود، ممکن است محتوی انواع آلودگی‌های هورمونی و آنابولیک باشد. به همین دلیل خرید این مواد از فروشگاه‌های غیرمجاز توصیه نمی‌شود. حتی داروخانه‌ها هم باید این مکمل‌ها را با تاییدیه وزارت بهداشت بفروشند و خرید مکمل بدون تاییدیه حتی از داروخانه‌ها هم توصیه نمی‌شود.
● نگاه متخصص اپیدمیولوژی تغذیه
دکتر ربابه شیخ‌الاسلام
دبیر جشنواره می‌گوید:
مربیان ورزشی هم باید سوگند بخورند
سلامت: با وجود ابعاد وسیع مشکلی که در مورد بدنسازی و عوارض داروها و مکمل‌های پرخطر وجود دارد، فکر می‌کنید صفحه «میزگرد تناسب‌اندام» مانند صفحه «زیر ذره‌بین روغن» موفق می‌شود؟
اول باید موفقیت را معنی کرد. من هم‌اکنون هم احساس موفقیت می‌کنم چون در ۴ ماه گذشته که یک موج اطلاع‌رسانی را با همکارانم در به‌سایت ایران، هفته‌نامه سلامت، صدا?و?سیما، پرشین?بلاگ و سلامت نیوز ایجاد کردیم، عده زیادی از متخصصان کشور که در مطب یا کلینیک‌های خود شاهد عوارض روش‌های نادرست بدنسازی هستند، به کمیته علمی جشنواره پیوسته‌اند. علاوه بر این، فدراسیون پزشکی ورزشی کشور که جزو حامیان این جشنواره است، فهرست مکمل‌های مجاز را اعلام کرده و بخشنامه‌ای نیز صادر کرده‌اند که در نظارت‌هایی که در سالن‌های بدنسازی انجام می‌شود با کسانی که مکمل‌های غیرمجاز مصرف میکنند، به شدت برخورد خواهدشد. اداره‌کل نظارت بر دارو نیز کمیته‌ای را برای نگاه مجدد به مکمل‌ها تشکیل داده که امیدوارم نتیجه کارشان به زودی منتشر شود.
▪ آیا اعضای کمیته علمی جشنواره همه از بخش سلامت هستند؟
نه و این خود یک موفقیت بزرگ دیگر است؛ ما متولیان سلامت را با متولیان ورزش، به‌خصوص ورزش همگانی به همکاری دعوت کرده‌ایم. اگر به سایت جشنواره مراجعه کنید، حامیان را خواهید یافت. از وزارت بهداشت، دفتر آموزش بهداشت و ارتقای سلامت اولین مشوق ما بود و بعد کم‌کم فدراسیون‌های ورزشی هم به گروه حامیان پیوستند. البته هنوز هم از همه متخصصان گروه پزشکی، انجمن‌های علمی مربوطه، متولیان ورزشی، دانشکده‌های تربیت بدنی و... دعوت می‌کنیم با مراجعه به سایت و آشنایی با محورهای جشنواره و همایش علمی، در این حرکت اطلاع‌رسانی ملی شریک شوند.
▪ حامیان جشنواره تاکنون کمک مالی برای برگزاری این جشنواره داشته‌اند؟
متاسفانه تاکنون هزینه‌ها را برگزارکنندگان پرداخت کرده‌اند و هیچ کمک مالی‌ای نداشته‌ایم. فقط مدیر محترم برج میلاد با در اختیار گذاشتن سالنی بزرگ برای برگزاری جشنواره به ما کمک کرده‌اند که لازم می‌دانم صمیمانه از ایشان و همکارانشان تشکر کنم. ضمنا معاونت اجتماعی فرهنگی شهرداری تهران نیز قول مساعدت‌هایی را برای اطلاع‌رسانی وسیع از طریق خانه‌های سلامت، شورایاری‌ها و... به ما داده‌اند ولی به دلیل مشکلات مالی در کل کشور، نتوانسته‌ایم حتی برای چاپ پوستر و کارهای معمول در هر همایش و جشنواره‌ای از حمایت متولیان سلامت و فدراسیون‌ها برخوردار شویم.
▪ شما از مدیریت هفته‌نامه «سلامت» خواستید در ایجاد این موج اطلاع‌رسانی به شما کمک کند. از ما چه انتظاری دارید؟
هفته‌نامه «سلامت» با سابقه درخشانی که دارد مورد توجه، علاقه و اعتماد مردم است بنابراین ایجاد این صفحه و مصاحبه با اعضای هیات علمی جشنواره و بیان دلسوزانه پزشکان و متخصصانی که شاهد عوارض مختلف استفاده نابجا از مکمل‌ها و سایر مواد هستند و همچنین نوشتن شرح‌حال خود افرادی که در شرایطی از این مکمل‌ها و مواد استفاده کرده و دچار مشکل شده‌اند، می‌تواند در رساندن پیام به‌خصوص به جوانان و خانواده‌ها موثر باشد. ما همه می‌دانیم سلامت، نعمتی است که فقط وقتی آن را از دست بدهیم، می‌فهمیم چقدر بزرگ است. دست‌اندرکاران هفته‌نامه «سلامت» باید از هر طریق ممکن این موج اطلاع‌رسانی را تقویت کنند. مصاحبه با متولیان ورزش‌های همگانی و تلاش برای متقاعدکردن آنها به برگزاری دوره‌های بازآموزی برای مربیان ورزشی می‌تواند از اقدام‌های موثر باشد.
▪ شما گفته‌اید مربیان ورزشی نیز باید در زمان دریافت گواهینامه‌شان سوگندنامه داشته باشند و خود را به سوگند خود متعهد بدانند؟
بله، همان‌طور که گروه پزشکی برای دریافت مدرک پزشکی خود سوگند یاد میکنند باید این آیین برای مربیان ورزشی که مردم نوجوانان و جوانان خود را به آنها می‌سپارند، اجرا شود. تعداد مربیان ورزشی در کشور بسیار زیاد است؛ چرا نباید سازمانی مانند نظام پزشکی که بر کار پزشکان نظارت می‌کند و تسهیلاتی هم برای آنها فراهم می‌کند، برای مربیان نیز وجود داشته باشد؟
▪ از کتاب جشنواره به نام «باید‌ها و نباید‌های تناسب‌اندام و بدنسازی» بگویید.
قرار شده تمام اعضای هیات علمی در نگارش این کتاب سهیم باشند. گروه هدف مردم و جوانان هستند بنابراین کتاب باید ساده و برای عموم قابل‌درک باشد. در این کتاب مردم از زبان متخصصان سلامت کشور با تهدیدها و عوارضی که ممکن است فرد را حتی تا پای مرگ بکشاند یا تا آخر عمر وابسته و ناتوان کند، آشنا می‌شوند. امیدوارم این کتاب برای پایان جشنواره آماده شود.
▪ شنیده‌ایم دبیرخانه جشنواره دائمی خواهدبود. آیا هدف خاصی از این اقدام دارید؟
بله، اگر بخواهیم با موج گسترده تبلیغات رسانه‌های خارجی که تلاش دارند با ساخت فیلم‌های جذاب روی جوانان تاثیر بگذارند به‌طوری که تنها آرزویشان داشتن بازو‌های قوی و هیکلی با عضله‌های نمایان و مثلا بسیار پرقدرت باشد و بتوانند رقیب را با یک مشت از پا دربیاورند و از آن‌سو سودجویان و فروشندگان مکمل‌های انسانکش که غیر از سودهای کلان و نجومی به چیزی نمی‌اندیشند، نباید فقط به برگزاری یک جشنواره و مسابقه قانع باشیم و راه را با تفکر برای برنامه‌ریزی‌های آتی میان‌مدت و بلندمدت، شناخت نقاط قوت و ضعف خودمان، تغییر در کریکولوم‌های آموزشی مربیان و... آماده کنیم.
▪ آیا با سازمان ورزش و جوانان هم ارتباط برقرار کرده‌اید؟
بله، ما برنامه بلندمدت خود را به این سازمان داده‌ایم زیرا در این سازمان با پتانسیل‌های موجود، کارهای مثبت فراوانی می‌توان انجام داد. در ضمن، مدیران این سازمان به مسوولیت خطیر خود آگاه‌اند و منتظر هستیم نشستی با این عزیزان داشته باشیم.
● نگاه فوق‌تخصص کلیه و مجاری ادراری
دکتر شهناز اتابک
هشدار می‌دهد:
خطر داروهای بدنسازی برای کبد و کلیه
سلامت: ایشان کی به شما مراجعه کرد؟
متاسفانه زمانی به من مراجعه کرد که کلیه‌هایش را به‌دلیل مصرف بی‌رویه داروهای بدنسازی از دست داده بود و دیگر نمی‌شد کاری جز دیالیز تا پیدا شدن کلیه پیوندی برایش انجام داد.
▪ آیا از دست دادن کلیه‌ها برای تمام این افراد، اتفاق می‌افتد؟
ما نمی‌توانیم بگوییم ظرفیت نهایی هر کلیه چقدر است اما اگر ظرفیت کلیه‌های فردی کم باشد و داروهای بدنسازی مصرف کند، امکان از دست رفتن کلیه‌ها وجود خواهد داشت.
▪ یعنی به نظر شما ظرفیت کلیه‌های این بیمار پایین بوده است؟
دقیقا همین‌طور است و به همین دلیل نمی‌توانم قاطع بگویم تمام افرادی که دارو و مکمل‌های بدنسازی مصرف میکنند، حتما کلیه‌هایشان را از دست می‌دهند اما نباید از این نکته هم غافل بود که بیشتر داروهای بدنسازی، عوارض و آثار منفی کم و زیادی بر کلیه‌ها و کبد مصرف‌کنندگان خواهند داشت.
▪ افرادی که پیوند کلیه انجام داده‌اند، باید چه ملاحظاتی در زندگی خود داشته باشند؟
باید تا آخر عمر داروهای مختلفی از جمله کورتون مصرف کنند. قدرت سیستم ایمنی بدن آنها از دیگران بسیار پایین‌تر است. باید تمام حواسشان به نوع زندگی و رژیم‌غذایی‌شان باشد تا به‌دلیل ضعیف بودن سیستم ایمنی و داشتن عضو پیوندی دچار عفونت و بیماری‌های عفونی نشوند.
▪ حرف آخر؟
متاسفانه این روزها زیاد با جوان‌هایی مانند این بیمار مواجه می‌شویم و متاسفیم از اینکه می‌بینیم جوان‌ها از روی هیجان، دست به کارهایی می‌زنند که باعث به خطر افتادن سلامت و حتی جانشان می‌شود. به‌عنوان یک پزشک، به تمام افرادی که تمایل به داشتن اندامی متناسب با مصرف داروهای بدنسازی دارند، توصیه می‌کنم دست از این تمایلشان بکشند و بدانند خطرهای ناشی از مصرف این داروها، خیلی جدی‌تر از چیزی است که فکر میکنند. هرگز نباید داروهای بدنسازی را سرخود مصرف کرد وگرنه عاقبتی جز آنچه در این پرونده می‌خوانند، نخواهد داشت.